ریشه های همصدایی اژدهای زرد و اعراب در مقابل ایران
تاریخ انتشار: ۲۰ آذر ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۵۸۵۱۳۴
برخی بر این باورند که چین برخلاف تصور بسیاری از ناظران هیچگاه متحدی قابل اعتماد نبوده و نیست و گروهی دیگر باور متفاوتی دارند و رویکرد اخیر چین را به شکلی گستردهتر مورد بررسی قرار میدهند.
رویکرد مشترک چین و کشورهای شورای همکاری خلیج فارس در باب طیف وسیعی از مسائل و فرصتها در حوزههای اقتصادی، سرمایهگذاری سبز و حتی تنشها و درگیریها میتواند مهر تاییدی باشد بر آغاز عصر تازهای در خاورمیانه.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
چین و شورای همکاری خلیج فارس روز شنبه در اقدامی بیسابقه بیانیهای را امضا کردند و همصدا با یکدیگر در باب برنامه راهبردی مشترکشان برای سال 2023 تا 2027 تاکید داشتند؛ برنامهای که میتواند افقهای تازهای را در عرصههای مختلف سیاسی، اقتصادی و فرهنگی پیش روی این گروه از بازیگران بگشاید.
از همین رو گروهی از تحلیلگران بر این باورند که بیانیههای مشترک چین و عربستان و شورای همکاری خلیج فارس میتواند حامل دو پیام باشد؛ نخست، افزایش اهمیت خاورمیانه و دوم، خیز چین برای پیروی از دیپلماسی فعالتر در عرصه جهانی.
ریشههای همصدایی چین و اعراب
در بیانیههای امضا شده میان چین و عربستان و کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس، فارغ از تاکید بر تعمیق روابط اقتصادی و راهبردی، به گزارههای قابل بحث در ارتباط با ایران نیز اشاره شده است. در بیانیه نخست، پکن و ریاض همصدا با یکدیگر بر فعالیتهای منطقهای و برنامه هستهای ایران تاکید داشتند. یک روز پس از آن اژدهای زرد با کشورهای عرب خلیج فارس همصدا شد و این بار به شکلی ضمنی مالکیت بر جزایر سهگانه مورد مناقشه میان تهران و ریاض را پیش کشید؛ موضعی که به واسطه نزدیکی ایران به چین موجب شد پرسشهای بسیاری درمورد رویکرد پکن نسبت به تهران در شرایط فعلی مطرح شود.
گروهی با استناد به سیاست خارجی دیرینه پکن بر این باورند که چین برخلاف تصور بسیاری از ناظران هیچگاه متحدی قابل اعتماد نبوده و نیست و گروهی دیگر باور متفاوتی دارند و رویکرد اخیر چین را به شکلی گستردهتر مورد بررسی قرار میدهند. دسته دوم با اشاره به رقابتهای جهانی میان چین و آمریکا و همچنین تلاشهای پکن برای یافتن پول و انرژی بالاخص در بازارهای جنوب جهانی، رویکرد تازه پکن را در چارچوب منافع این بازیگر تبیین میکنند.
رحمان قهرمانپور - تحلیلگر مسائل بینالملل - در باب چرایی همصدایی چین با اعراب به «اکوایران» گفت: از یک منظر نزدیکی پکن به کشورهای عرب خلیج فارس را باید در قاب رقابت میان چین و آمریکا تبیین کرد و از منظر دیگر باید به نیازهای چین جهت جذب پول و سرمایه و نفت متمرکز شد.
نزدیکی به ریاض به معنای دور شدن از ایران نیست
«گوان ارلی» - تحلیلگر فعال در مرکز مطالعات خاورمیانه - باور متفاوتی دارد و معتقد است که اتخاد مواضع مشترک ادعایی اخیر اما بیسابقه بویژه در ارتباط با جزایر مورد مناقشه ایران وامارات، نشان از آن دارد که روابط شورای همکاری خلیج فارس با چین را باید بر پایههای ستونهای استوارتر بررسی کرد. این تحلیلگر در ادامه این ادعا را مطرح کرد که امروز امنیت شورای همکاری خلیج فارس به معنای امنیت چین است؛ از همین رو شاهد شرکتی استراتژیک میان اعراب و چین هستیم.
این تحلیلگر در ادامه تحلیل خود با اشاره به مفاد بیانیه مشترک چین و عربستان که در آن بر همکاری ایران با نهاد ناظر هستهای و فعالیتهای ادعایی منطقهای ایران تاکید شده، گفت که طبیعتا پایان تنشهای حاکم بر خاورمیانهای که به میدان رقابتهای ایران و عربستان تبدیل شده، فرصتی در اختیار چین قرار خواهد داد تا در سایه ثبات و رفاه حاکم بتواند منافع ملیاش را محقق کند.
اما قهرمانپور نگاه متفاوتی دارد و برخلاف تحلیلگرانی که مدعیاند همصدایی پکن با اعراب، بویژه عربستان، نشان از پشت کردن به تهران دارد، میگوید که رویکرد تازه پکن در ارتباط با ریاض الزاما به معنای دور شدن از ایران نیست.
این تحلیلگر روابط بینالملل در گفتوگو با اکوایران ضمن اشاره به طرحهای اجرایی چین بویژه طرح جاده و کمربند و همچنین نیازش به انرژی ذخیرهشده در کشورهای عرب و تعجیلش برای اجرایی شدن توافقها، به تعلل ایران در اجرای سند جامع همکاری 25 ساله با چین اشاره کرد و گفت: معنای تعامل استراتژیک چین با متحدانش با معنای تعامل ایالات متحده و متحدان خود، کاملا متفاوت است.
سنتی که زیر پا گذاشته شد!
با این همه قهرمانپور در ارتباط با بیانیه دوم که به صورت مشترک توسط اعراب و چین در ارتباط با جزایر مورد مناقشه منتشر شد گفت که این بیانیه با مفروضهای سنتی حاکم بر سیاست خارجی چین در تضاد قرار دارد.
به باور این تحلیلگر برجسته روابط بینالملل، پکن در سه دهه اخیر، خود را از مناقشههای مرزی و سرزمینی منطقهای چون خاورمیانه دور نگاه داشته و این بیطرفی را به عنوان یکی از اصول اساسی سیاست خارجیاش قلمداد کرده بود.
قهرمانپور در ادامه با اشاره به این همصدایی بیسابقه گفت: فعلا در باب این بیانیه و چرایی موضعگیری مشترک پکن با اعراب نمیتوان تحلیلی قاطع ارائه کرد و باید منتظر ماند و دید پاسخ و تحلیل رهبران و رسانههای چینی چه خواهد بود.
او در بخش دیگری از گفتوگوی خود با اکوایران، با اشاره به برداشتهای نادرست از رابطه تهران با پکن در عرصه سیاست خارجی، تاکید کرد که چین برخلاف باور بسیاری از بازیگران در تقابل با غرب قرار ندارد، چراکه اقتصاد این کشور در اقتصاد جهانی درهم تنیده شده و جزئی از سیستم مالی جهانی است.
به باور این تحلیلگر مسائل بینالملل، در چنین چارچوبی، طبیعتا پکن در حالی که درگیر رقابت با واشنگتن است، همزمان تلاش دارد تا طرحهای خود را اجرایی کند و در نظم تازه جهانی در قالب قدرتی برتر مانور دهد.
همزمان، محمد بیات - تحلیلگر مسائل خاورمیانه - ضمن تاکید بر این حقیقت، به اکوایران گفت: بر هم زدن توازن سیاسی سنتی با اولویت دادن نگاه به شرق در عرصه سیاست خارجی و دوری کردن از غرب موجب شده تا ایران همه تخممرغهایش را در یک سبد قرار دهد.
او تصریح کرد: طبیعتا در چنین شرایطی هم از جانب غرب بهواسطه تحریمها تحت فشار قرار دارد و هم باید منافع ملی بازیگرانی چون چین را درک کند؛ بازیگری که فارغ از اختلافنظرها میان ریاض و تهران، امروز بهواسطه طرح کمربند و جاده و بازار نفت و پول، اولویتش نزدیکی به ریاض است که البته لزوما به معنای دوری از تهران نیست.
منبع: ایران اکونومیست
کلیدواژه: شورای همکاری خلیج فارس سیاست خارجی کشورهای عرب بین الملل
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت iraneconomist.com دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایران اکونومیست» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۵۸۵۱۳۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
بزرگداشت روز خلیج فارس و رونمایی از ارج نامه محمدباقر وثوقی
به گزارش خبرنگار مهر، نشست "بزرگداشت روز خلیج فارس و رونمایی از ارج نامه دکتر محمدباقر وثوقی" روز دوشنبه ۱۰ اردیبهشت ۱۴۰۳ به همت گروه تاریخ و باستان شناسی خانه اندیشمندان علوم انسانی و با همکاری گروه تاریخ دانشگاه تهران و انجمن ایرانی تاریخ، در سالن فردوسی خانه اندیشمندان علوم انسانی با حضور اساتید دانشگاه و بزرگان تاریخ و جغرافیا برگزار شد.
پیشنهاد روز ملی خلیج فارس
منصور صفت گل از اساتید دانشگاه و سخنران این مراسم گفت: روز ملی خلیج فارس، به پیشنهاد محمدباقر وثوقی وارد تقویم ایران شده است. ما این افتخار را داشتیم که برای اولین بار رشته مطالعات خلیج فارس را بنیانگذاری کنیم که موسس آن وثوقی بود. او سهم بزرگی در زمینه مطالعات خلیج فارس مبتنی بر منابع ایرانی دارد. برای بنده افتخار بزرگی است که مجال پیدا کردم پیرامون شایستگی ها و فضایل علمی محمدباقر وثوقی و همچنین روز ملی خلیج فارس سخن بگویم. او فرزند شایسته لارستان بزرگ و فرزانه ای ایران مدار است. هر جا نامی از تحقیقات خلیج فارس می آید، نام وثوقی می درخشد و این برای ما افتخار است.
تجلیل از دانشمند پر آوازه و نستوه در حوزه مطالعات خلیج فارس
شهرام یوسفی فرد سخنران دیگر این مراسم اظهار داشت: خرسندیم که در مراسمی که با روز خلیج فارس تقارن دارد، از یک دانشمند پر آوازه و نستوه در حوزه مطالعات خلیج فارس تجلیل می شود. هماهنگی برای به سرانجام رساندن این ارج نامه، هم کاری بسیار شیرین بود و هم دشوار. موفق شدیم مجموعه مقالاتی را آماده کنیم و با هر استادی هم که صحبت شد، با خوشرویی دعوت را پذیرفت. از تمام افراد و نهادهایی که برای برپایی این مراسم زحمت کشیدند از جمله خانه اندیشمندان علوم انسانی، انجمن ایرانی تاریخ، گروه تاریخ دانشگاه تهران و نگارستان اندیشه تشکر می کنم. از خداوند متعال خواستارم که طراوت های ذهنی محمدباقر وثوقی همچنان جوشان باشد.
آشنایی بیشتر با زادگاه
عبدالمجید ارفعی بیان کرد: احساس خوشبختی می کنم که به این جلسه دعوت شده ام. آشنایی من و محمدباقر وثوقی به سال ها پیش بر می گردد. او کارهایی را در دانشگاه به من ارجاع می داد. من با خواندن مقاله های او با زادگاه خودم بیشتر آشنا شدم. استادی چنین بزرگ، کارهای عظیمی کرده است.
قرائت پیام عبدالرسول خیراندیش توسط احمد مسجد جامعی
احمد مسجدجامعی، پیام عبدالرسول خیراندیش استاد دانشگاه شیراز را قرائت کرد. در بخشی از این پیام آمده بود: اگرچه خلیج فارس ۹۰ درصد صادرات و واردات کشور ما را در بر می گیرد اما باید سودمندی و قابلیت های فرهنگی این خلیج را هم در نظر داشت. تمام پیروان ادیان شناخته شده در این دریا رفت و آمد داشته اند اما اسلام در آنجا سکنی گزید. این خلیج، مهم ترین محل صید مروارید جهان بوده است. محمدباقر وثوقی و همراهانش در دانشگاه، کارهای ارزنده ای در مورد خلیج فارس انجام داده اند.
شناخت خاندان های عربی حوزه خلیج فارس
حمید احمدی سخنران دیگر این نشست گفت: محمدباقر وثوقی کسی است که تمام آثار و نوشته هایش در معرفی خلیج فارس است. من کتاب های او را به دانشجویان علوم سیاسی معرفی می کنم. کتاب هایی که او در مورد محل ولادت خود نوشته، استثنائی است. کارهایی که در مورد جان فشانی اقوام ایرانی انجام داده، فوق العاده است. فکر نمی کنم که به جز وثوقی، پژوهشگری پیدا شود که این همه روی خلیج فارس کار کرده باشد. او در آثار اخیرش پا را فراتر از مرزها برده و در حوزه شرق شناسی کار کرده است. وی شناخت زیادی از خاندان های عربی حوزه خلیج فارس دارد. ایران دوستی او همیشه قابل ستایش است. در دانشگاه، هم به لحاظ علمی و هم اخلاقی، سرآمد است.
تحقیق برای عظمت ایران
رسول جعفریان از اساتید دانشگاه، اظهار داشت: من هرچه از خلیج فارس می دانم، از همنشینی با محمدباقر وثوقی بوده است. خوشبختانه این توفیق را دارم که کارها و مقالات او را دنبال کنم. شهرت دارد که در سال ۱۹۶۴ اتحادیه عرب مصوب کرده است که دیگر عرب زبانان حق ندارند از کلمه خلیج فارس استفاده کنند. البته گفته می شود اولین بار یک انگلیسی که یک زمانی مشاور امیر بحرین بوده، پیشنهاد داده است که اسم خلیج فارس به نام جعلی تغییر پیدا کند. محمدباقر وثوقی کسی است که کلمه ای اضافی در مطالبش دیده نمی شود. برای من توفیق و افتخار بوده است که از او درس گرفته ام و از روش و منش او آموخته ام. او با عشق برای عظمت ایران تحقیق کرده است. او یک استاد بین المللی است و تمام ویژگی های یک استاد نمونه را با هم دارد.
۳۰ سال تحقیق در حوزه هایی که کمتر کار شده
هوشنگ خسروبیگی به نمایندگی از انجمن تاریخ، ابراز داشت: سابقه دوستی و ارادت بنده به محمدباقر وثوقی حدود ۳۰ سال پیش است. ۳۰ سال پیش مسئول روابط عمومی دانشگاه پیام نور بودم. به سبب وظیفه، اخبار و اطلاعات را در حوزه دانشگاه دریافت می کردم. آن موقع گزارشات متعددی از یکی از مدیران در استان فارس می آمد که با عشق و علاقه خاصی کار می کرد. خیلی مشتاق بودم این مدیر را ببینم و بالاخره محمدباقر وثوقی را دیدم و متوجه شدم از نظر رشته هم با هم نزدیک هستیم. منش اخلاقی، توان مدیریتی، تلاش و پیگیری های او ستودنی است. شوق و انگیزه خدمت به کشور در چشمان او مشهود است. اگر او به حوزه تاریخ محلی لارستان ورود نمی کرد، شاید این خلأ پابرجا می ماند. ما در ایران در حوزه تاریخ شرق آسیا آثار زیادی را نمی بینیم اما در این حوزه جایگاه وثوقی می درخشد. او به دنبال حوزه هایی است که کمتر کار شده و سخت می شود به سراغشان رفت.از خانه اندیشمندان علوم انسانی، انتشارات نگارستان اندیشه و دانشگاه تهران برای برپایی این مراسم تشکر می کنم. به جا بود که این مراسم نکوداشت خیلی زودتر برپا می شد.
پژوهشگری فروتن
در پایان مراسم محمدباقر وثوقی گفت: بسیار سپاسگزارم و زبانم یاری نمی کند که بگویم چه در قلبم می گذرم. تمام قد از همه شما تشکر می کنم و تعظیم می نمایم.